Czasem słyszymy o parach, które po kilkudziesięciu latach wspólnego życia przeżyły rozłąkę tylko na chwilę. Jedno odchodzi, drugie za nim podąża wkrótce potem. Albo o osobach, które po bolesnym rozstaniu mówią, że „dosłownie pęka im serce”. To nie tylko romantyczna czy rozdzierająca opowieść – to może być prawdziwy stan medyczny zwany syndromem złamanego serca.

Co to jest syndrom złamanego serca (kardiomiopatia Takotsubo)?

Syndrom złamanego serca, fachowo nazywany kardiomiopatią Takotsubo, to rzadko występujące, ale stanowiące realne zagrożenie, nagłe, przejściowe osłabienie mięśnia sercowego wywołane silnym stresem emocjonalnym lub fizycznym. Mechanizm przypomina zawał – zmniejsza się wydolność lewej komory serca – ale nie dochodzi do zablokowania tętnic wieńcowych.

Objawy syndromu złamanego serca to:

• gwałtowny ból w klatce piersiowej,
• duszność i uczucie ucisku,
• kołatanie serca,
• zawroty głowy lub omdlenia,
• osłabienie i niepokój.

Te symptomy często mylone są z zawałem serca, dlatego kluczowe jest szybkie zgłoszenie się na SOR i diagnostyka oparta na EKG, echu serca oraz pomiarach markerów sercowych.

Dlaczego serce „pęka”? Przyczyny kardiomiopatii Takotsubo

Pod wpływem intensywnych emocji (żal, gniew, strach) w organizmie uwalniana jest ogromna ilość katecholamin (adrenalina, noradrenalina). Nadmiar tych hormonów u osób podatnych prowadzi do przejściowego „uśpienia” fragmentu mięśnia sercowego, co zaburza jego kurczliwość.

Kto jest najbardziej podatny na syndrom złamanego serca?

• kobiety po menopauzie (ponad 80% przypadków),
• osoby z historią zaburzeń depresyjnych lub lęków,
• pacjenci z chorobami przewlekłymi (np. nadciśnienie, cukrzyca),
• osoby po wydarzeniach traumatycznych (śmierć bliskiego, wypadek).

Diagnostyka i leczenie

• Rozróżnienie od zawału serca – EKG, badania krwi, koronarografia.
• Leczenie wspomagające serce – beta-blokery, inhibitory ACE, leki moczopędne.
• Odpoczynek i monitoring – hospitalizacja do ustąpienia objawów.
• Wsparcie psychologiczne – terapia, techniki radzenia sobie ze stresem.
• Większość pacjentów wraca do pełnej sprawności w ciągu 4–8 tygodni.

Syndrom złamanego serca a zdrowie psychiczne

Badania potwierdzają, że długotrwały stres i nieleczone zaburzenia nastroju zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, w tym choroby Takotsubo. Profilaktyka musi uwzględniać zarówno ciało, jak i umysł – dbanie o kondycję psychiczną jest równie ważne (a  w tym przypadku nawet ważniejsze) jak regularne badania kardiologiczne.

Jak zapobiegać i wspierać serce po traumie emocjonalnej?

• Regularna aktywność fizyczna (spacer, nordic walking, joga).
• Techniki relaksacyjne (medytacja, ćwiczenia oddechowe).
• Budowanie sieci wsparcia (rozmowy z bliskimi, grupy wsparcia).
• W przypadku zaburzeń nastroju, depresji, czy traumatycznych wydarzeń w życiu psychoterapia i konsultacje psychiatryczne.
• Kontrola czynników ryzyka (ciśnienie, poziom cukru, lipidogram).

Syndrom złamanego serca to realne zagrożenie, które ukazuje ścisłe powiązanie między emocjami, a kondycją organów wewnętrznych. Rozpoznanie i szybkie leczenie zwiększają szanse na pełny powrót do zdrowia. Nie bagatelizujmy sygnałów wysyłanych przez ciało – gdy serce boli, warto poszukać pomocy nie tylko kardiologa, lecz także specjalisty zdrowia psychicznego.