Stosowanie leków przeciwbólowych w ciąży wymaga szczególnej ostrożności, ponieważ produkty lecznicze mogą wpłynąć negatywnie na zdrowie dziecka. Które leki przeciwbólowe w czasie ciąży są bezpieczne? Jakich preparatów nie należy używać w tym okresie? Odpowiadamy na te pytania w dzisiejszym artykule.

Czy leki przeciwbólowe podczas ciąży to dobry pomysł?

Stosowanie leków przeciwbólowych w ciąży wymaga szczególnej ostrożności. Przyszła mama powinna każdorazowo przed zażyciem jakiegokolwiek produktu leczniczego skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wynika to z faktu, iż większość substancji czynnych zawartych w popularnych lekach (nawet tych dostępnych bez recepty) nie jest wskazana do stosowania w czasie ciąży, ze względu na możliwe ryzyko dla dziecka.

Leki przeciwbólowe bezpieczne w ciąży

Za bezpieczny lek przeciwbólowy w ciąży uważany jest paracetamol. Badania naukowe wykazały, że stosowanie tego leku w ciąży nie wiąże się z ryzykiem w postaci opóźnionego wzrastania u płodu, wystąpienia wad wrodzonych ani też poronienia [1] [2] [3]. Stosowanie paracetamolu w ciąży może się jednak wiązać ze zwiększonym ryzykiem astmy [4] [5] oraz zachowań podobnych do ADHD [6]. Z tego powodu eksperci zalecają, aby stosować ten lek w ciąży w najniższej skutecznej dawce oraz przez możliwie najkrótszy czas.

Leki przeciwbólowe w czasie ciąży, które nie są bezpieczne

Jeśli chodzi o inne leki przeciwbólowe w czasie ciąży, należy unikać stosowania w tym okresie:

• ibuprofenu (ze względu na ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dziecka [7] oraz związek tej substancji czynnej z samoistnymi poronieniami [8]);
• innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (ketoprofen, naproksen) – ze względu na ryzyko krwawień, zmniejszenie przepływu łożyskowego i upośledzanie funkcji nerek płodu [9]
• kodeiny i innych leków opioidowych (szczególnie w III. trymestrze, ze względu na możliwe ryzyko wystąpienia uzależnienia u noworodka [10]).

Natomiast wiele sprzeczności jest związanych ze stosowaniem w ciąży leków przeciwbólowych zawierających kwas acetylosalicylowy. Niektóre z badań sugerują, że stosowanie kwasu acetylosalicylowego w pierwszym trymestrze może zwiększać ryzyko wystąpienia poronienia u niektórych kobiet [11]. Zgodnie z innymi natomiast stosowanie kwasu acetylosalicylowego przed zajściem w ciążę, chroni przed tego typu negatywnymi konsekwencjami [12]. Jednocześnie kwas acetylosalicylowy w niskich dawkach stosowany jest czasem jako profilaktyka stanu przedrzucawkowego [13].

Na co uważać podczas stosowania leków przeciwbólowych w ciąży?

Aby zminimalizować zagrożenie, jakie może wiązać się ze stosowaniem leków przeciwbólowych w czasie ciąży, należy zawsze skonsultować się z lekarzem przed przyjęciem danego produktu leczniczego. Natomiast jeśli specjalista uznał, że korzyści dla matki przeważają nad ryzykiem dla dziecka i dany lek powinien zostać zastosowany, trzeba przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania oraz monitorować skutki uboczne i natychmiast zgłaszać je lekarzowi.

Nie należy nigdy stosować leków przeciwbólowych w ciąży bez konsultacji z lekarzem. Nie wolno również przekraczać zaleconej dawki danego produktu leczniczego, ponieważ konsekwencją mogą być poważne skutki uboczne, w tym również negatywny wpływ na zdrowie nienarodzonego jeszcze dziecka. Wskazane jest także, aby uważać na możliwe interakcje leków — bez uprzedniej konsultacji z lekarzem nie należy łączyć ze sobą różnych terapii, ponieważ może się to przyczynić do wielu nieoczekiwanych działań niepożądanych.

Źródła:

1. de Castro, C.T., Pereira, M., et al. (2022). Association between paracetamol use during pregnancy and perinatal outcomes: Prospective NISAMI cohort. PLoS One 18;17(4).
2. Rebordosa, C., Kogevinas, M., et al. (2009). Use of acetaminophen during pregnancy and risk of adverse pregnancy outcomes. Int J Epidemiol 38(3):706-14.
3. Mašková, J., Šípek, A., Kollár, P. (2011). A population-based case control study of congenital abnormalities and medication use during pregnancy using the Czech National Register of congenital abnormalities. Central European Journal of Medicine 6, 435–441.
4. Barańska, A., Kanadys, W., et al. (2023). Effects of Prenatal Paracetamol Exposure on the Development of Asthma and Wheezing in Childhood: A Systematic Review and Meta-Analysis. J. Clin. Med. 12(5), 1832.
5. Eyers, S., Weatherall, M., et al. (2011). Paracetamol in pregnancy and the risk of wheezing in offspring: a systematic review and meta-analysis. Clin Exp Allergy 41(4):482-9.
6. Liew, Z., Ritz, B., et al. (2014). Acetaminophen use during pregnancy, behavioral problems, and hyperkinetic disorders. JAMA Pediatr 168(4): 313-20.
7. Hernandez, R.K., Werler, M.M. (2012). Nonsteroidal antiinflammatory drug use among women and the risk of birth defects. Am J Obstet Gynecol 206(3):228.e1-8.
8. Nakhai-Pour, HR., Broy, P. et al. (2011). Use of nonaspirin nonsteroidal anti-inflammatory drugs during pregnancy and the risk of spontaneous abortion. CMAJ 18;183(15):1713-20.
9. Antonucci, R., Zaffanello, M. et al. (2012). Use of non-steroidal anti-inflammatory drugs in pregnancy: impact on the fetus and newborn. Curr Drug Metab. 1;13(4):474-90.
10. American College of Obstetricians and Gynecologists (2021). Opioid Use and Opioid Use Disorder in Pregnancy [online]. Available at: https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/committee-opinion/articles/2017/08/opioid-use-and-opioid-use-disorder-in-pregnancy [dostęp: 27.04.2023 r.]
11. Li, D.K., Ferber, J.R., et al. (2018). Use of nonsteroidal antiinflammatory drugs during pregnancy and the risk of miscarriage. Am J Obstet Gynecol 219(3):275.e1-275.e8.
12. Naimi, A.I., Perkins, N.J., et al. (2021). The Effect of Preconception-Initiated Low-Dose Aspirin on Human Chorionic Gonadotropin-Detected Pregnancy, Pregnancy Loss, and Live Birth : Per Protocol Analysis of a Randomized Trial. Ann Intern Med. 2021 May;174(5):595-601. 
13. Atallah, A., Lecarpentier, E., et al. (2017). Aspirin for Prevention of Preeclampsia. Drugs. Nov;77(17):1819-1831