Alergia sezonowa, znana również jako katar sienny, to odpowiedź immunologiczna organizmu na alergeny obecne w powietrzu w określonych porach roku. Z tym problemem zmaga się coraz więcej osób na całym świecie. Alergia może znacząco wpłynąć na jakość życia, powodując takie objawy jak kichanie, zatkany nos, łzawienie oczu, a nawet trudności z oddychaniem. Alergeny wywołujące te reakcje są różnorodne i zależą od regionu, pory roku oraz indywidualnej wrażliwości organizmu. W poniższym artykule omawiamy zagadnienie alergii sezonowej i przedstawiamy jej główne przyczyny.

Czym jest alergia sezonowa?

Alergia sezonowa to zespół objawów pojawiających się w odpowiedzi na alergeny znajdujące się w środowisku – najczęściej są to pyłki roślin oraz zarodniki grzybów pleśniowych . Ze względu na określone czasy pylenia roślin, objawy występują najczęściej od końca zimy do późnej jesieni, zależnie od rodzaju pyłku, na jaki uczulona jest dotknięta alergią osoba. Objawy alergii to przede wszystkim obrzęk i świąd nosa, wodnista wydzielina, uczucie zatkania nosa, kichanie, a także łzawienie, przekrwienie i swędzenie oczu. Czasami objawom towarzyszy kaszel, uczucie drapania w gardle, swędzenie uszu i gardła, a także świąd skóry czy ataki astmy oskrzelowej.

Jakie alergeny przyczyniają się do powstania alergii sezonowej?

Alergicy uczuleni są często na kilka różnych alergenów jednocześnie. Poniżej wymieniono najpopularniejsze z nich. By dowiedzieć się, na które substancje szczególnie uważać, należy wykonać testy alergiczne – testy skórne lub badanie krwi. Sprawdzając kalendarz pyleń i stężenia danych pyłków w powietrzu można przewidzieć, kiedy objawy alergii mogą się nasilić.

Pyłki roślin

Najczęstszym winowajcą wywołującym objawy alergii sezonowej są pyłki roślin. Podczas kwitnienia drzew, traw i chwastów do powietrza uwalniane są maleńkie drobiny pyłku, które mogą być wdychane przez ludzi. Organizmy niektórych osób interpretują je jako zagrożenie, co prowadzi do reakcji alergicznej. Wśród drzew najczęściej wywołujących alergie można wymienić brzozy, olchy, topole i dęby. Z kolei wśród traw i chwastów najczęstszymi alergenami są m.in. trawy łąkowe, bylica i ambrozja.

Roztocza kurzu domowego i pleśnie

Choć roztocza kurzu domowego i pleśnie są obecne w środowisku przez cały rok, ich wpływ na alergików może być szczególnie odczuwalny w sezonie jesienno-zimowym, kiedy spędzamy więcej czasu w zamkniętych pomieszczeniach. Roztocza to mikroskopijne organizmy żyjące w kurzu domowym, które odżywiają się ludzkim złuszczonym naskórkiem. Pleśnie to z kolei grzyby, które rozwijają się w wilgotnych, ciepłych miejscach, jak również na gnijących roślinach czy liściach, co może być odczuwalne zarówno jesienią jak i wczesną wiosną. Zarodniki grzybów pleśniowych z gatunków Cladosporium sp i Alternaria są ważnymi czynnikami wywołującymi alergie wziewne.  Zarówno roztocza, jak i pleśnie mogą wywoływać reakcje alergiczne u osób wrażliwych na te alergeny. Rozwojowi objawów alergii sprzyja długotrwałe przebywanie w wilgotnych, zanieczyszczonych, niewietrzonych pomieszczeniach.

Zanieczyszczenie powietrza

Zanieczyszczenie powietrza jest kolejnym czynnikiem, który może nasilać objawy alergii sezonowej. Smog, dym tytoniowy, a także obecne w powietrzu pyły zawieszone (określane jako PM 2,5; PM 5 i PM 10)  czy spaliny samochodowe mogą nie tylko bezpośrednio podrażniać drogi oddechowe, ale również nasilać reakcje alergiczne wywoływane przez inne alergeny, takie jak pyłki czy roztocza.

Sierść i naskórek zwierząt domowych

Choć nie jest to typowa alergia sezonowa, warto wspomnieć o alergenach pochodzących od zwierząt domowych, które również mogą nasilać się w określonych porach roku. Alergeny te znajdują się w sierści, ślinie i złuszczonym naskórku zwierząt, takich jak: psy, koty, króliki czy chomiki. U alergików bliski kontakt ze zwierzętami, a także przebywanie w pomieszczeniach, gdzie zwierzęta żyją, może powodować reakcje alergiczne. W skrajnych przypadkach nawet kontakt z osobą mającą na ubraniu sierść zwierzęcia może wywołać nieprzyjemne objawy.

Jak radzić sobie z alergią sezonową?

Aby zminimalizować objawy alergii sezonowej, warto unikać ekspozycji na alergeny, regularnie sprzątać pomieszczenia, używać oczyszczaczy powietrza oraz stosować odpowiednie leczenie zalecone przez lekarza alergologa, np. leki antyhistaminowe zmniejszające nasilenie objawów alergii.

W niektórych przypadkach pomocna może być również immunoterapia, znana jako odczulanie, która ma na celu stopniowe przyzwyczajenie organizmu do obecności alergenu. Alergia sezonowa może być wyzwaniem, ale dzięki odpowiedniej profilaktyce i leczeniu możliwe jest złagodzenie objawów i poprawa jakości życia osób dotkniętych tym schorzeniem.