Wysoki poziom cholesterolu jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takich jak niewydolność serca, zawał serca i udar mózgu. Wielu z nas słyszało o diecie i ćwiczeniach jako pierwszej linii obrony przed wysokim cholesterolem, ale kiedy te metody zawodzą lub nie są wystarczające, lekarze często zalecają stosowanie leków na obniżenie poziomu cholesterolu. Kiedy jednak należy rozważyć rozpoczęcie farmakoterapii?
Jak rozpoznać wysoki poziom cholesterolu?
Pierwszym krokiem w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych jest przeprowadzenie badań krwi np. lipidogramu, w ramach którego oceniony zostanie poziom cholesterolu i innych lipidów. W tym badaniu krwi mierzony jest cholesterol całkowity, czyli suma cholesterolu LDL, HDL i trójglicerydów. Cholesterol LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości) często nazywany jest „złym” cholesterolem, ponieważ może prowadzić do odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach. Cholesterol HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) jest nazywany „dobrym” cholesterolem, ponieważ pomaga usuwać LDL z krwi. Trójglicerydy to rodzaj lipidów (będących estrami glicerolu i kwasów tłuszczowych), których podstawową funkcją jest magazynowanie i przenoszenie energii. Wysokie stężenia trójglicerydów we krwi mogą natomiast zwiększać ryzyko chorób sercowych.
Kiedy rozważyć leki na cholesterol?
Decyzja o rozpoczęciu leczenia farmakologicznego zależy od kilku czynników. Na podstawie wyników badań krwi, przede wszystkim lipidogramu oraz wywiadu z pacjentem oceniane jest ryzyko powikłań związanych z wysokim poziomem cholesterolu. Jeśli poziom LDL jest znacznie podwyższony, a zmiana diety i zwiększenie aktywności fizycznej nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, lekarz może zalecić stosowanie leków obniżających poziom cholesterolu. Obecność innych schorzeń w wywiadzie, takich jak cukrzyca, znaczna otyłość, nadciśnienie tętnicze czy choroby serca, mogą przyspieszyć decyzję o rozpoczęciu leczenia farmakologicznego. Jeśli w rodzinie występują przypadki chorób serca lub udarów, ryzyko powikłań związanych z chorobami sercowo-naczyniowymi jest znacząco wyższe. W takich sytuacjach nawet umiarkowanie podwyższony poziom cholesterolu może skłonić lekarza do zalecenia leków. Palenie tytoniu, siedzący tryb życia, niezdrowa dieta i zaawansowany wiek mogą również zwiększać ryzyko.
Jakie leki na cholesterol są stosowane?
Najczęściej przepisywanymi preparatami na cholesterol są leki z grupy statyn. Statyny działają poprzez zmniejszenie produkcji cholesterolu w wątrobie, co obniża poziom LDL i trójglicerydów oraz podnosi poziom HDL. Lekami działającymi w innych mechanizmach jest ezetymib, który zmniejsza wchłanianie cholesterolu z pożywienia, inhibitory PCSK9, które obniżają poziom LDL poprzez zwiększenie usuwania cholesterolu z krwi oraz żywice wiążące kwasy żółciowe, takie jak cholestyramina, kolesewelam i kolestypol, które pomagają usuwać cholesterol o małej gęstości z organizmu.
Możliwe skutki uboczne
W przypadku statyn najczęściej zgłaszane są bóle mięśni, zmęczenie, problemy trawienne i zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2. Ezetymib może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe (bóle brzucha, biegunka, wzdęcia) i zmęczenie. Jak wszystkie leki, również te obniżające poziom cholesterolu, mają swoje własne profile działań niepożądanych, które powinny być każdorazowo omówione z lekarzem.
Podsumowanie
Decyzja o rozpoczęciu leczenia farmakologicznego w celu obniżenia poziomu cholesterolu powinna być podjęta przez lekarza, po dokładnej ocenie poziomu cholesterolu, ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i innych czynników zdrowotnych. Chociaż zmiana stylu życia jest podstawowym i pierwszym działaniem, które powinno się wprowadzić, to leki okazują się być niezbędne dla wielu osób, aby skutecznie zmniejszyć ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych – miażdżycy, zawału serca, udaru mózgu, choroby wieńcowej, niedokrwienia kończyn i choroby nerek. Regularne kontrole lekarskie i przestrzeganie zaleceń medycznych są kluczowe dla utrzymania zdrowia i zapobiegania chorobom serca.
