Niedoczynność tarczycy, występująca często pod postacią choroby Hashimoto, jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń hormonalnych. Ta choroba autoimmunologiczna charakteryzuje się zaatakowaniem tarczycy przez układ odpornościowy, co prowadzi do stopniowego obniżenia produkcji jej hormonów. Aktualne badania i dane dostarczają wglądu w mechanizmy powstawania choroby oraz udostępniają informacje o metodach jej diagnozowania i leczenia.

Czym jest Hashimoto ?

Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli Hashimoto, to choroba, w której występuje nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego skierowana przeciwko własnym tkankom organizmu, co wywołuje przewlekły proces zapalny tego gruczołu. To w kolei  prowadzi do stopniowego uszkadzania tarczycy i spowolnienia jej funkcji. W efekcie tarczyca produkuje mniej hormonów, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy — Hashimoto?

Objawy niedoczynności tarczycy, związanej z chorobą Hashimoto, mogą być różnorodne i stopniowo nasilające się. Najczęstsze objawy to:

• zmęczenie i osłabienie,
• spowolnienie metabolizmu i przyrost masy ciała, – zimne kończyny i obniżenie temperatury ciała,
• skąpy i nieregularny okres menstruacyjny u kobiet,
• wypadanie włosów i łamliwość paznokci,
• zaparcia,
• suchość skóry,
• zmniejszone libido
• trudności w koncentracji i problemy z pamięcią,
• powiększenie tarczycy, występowanie tzw. wola.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych objawów warto skonsultować się z lekarzem. 

Diagnozowanie Hashimoto

Pierwszymi i najbardziej dostępnymi badaniami, które mogą pomóc nam w diagnostyce są badania poziomu TSH oraz wolnych hormonów tarczycowych – fT3 i fT4 we krwi pacjenta. Są to podstawowe badania w diagnostyce niedoczynności tarczycy i może zlecić je lekarz rodzinny.

Pod względem diagnozy przyczyny niedoczynności tarczycy, jaką jest choroba Hashimoto, najnowsze badania sugerują, że badanie poziomów przeciwciał tarczycowych, takich jak przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (TgAb) i przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (TPOAb), może być skutecznym narzędziem w wykrywaniu Hashimoto. Wykrycie tych przeciwciał w próbkach krwi może potwierdzić obecność choroby i pozwolić na wczesne zastosowanie leczenia. Badania te są bardziej specjalistycznymi badaniami i zleca je endokrynolog. Można także wykonać je samodzielnie w większych laboratoriach diagnostycznych.

 W przypadku wystepowania powiększenia gruczołu tarczycy – wola, pacjenci po badaniach laboratoryjnyc TSH,  fT3 i fT4  i przedciwciał TgAb, zazwyczaj kierowani się na USG tarczycy, lub biopsję tarczycy w celu potwierdzenia rozpoznania. 

Wczesne wykrycie choroby daje możliwość uzyskania o wiele lepszych efektów leczenia oraz poprawę samopoczucia pacjenta. Pierwsze podejrzenia czy obawy należy skonsultować ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu, który może skierować następnie do poradni endokrynologicznej w celu szczegółowego badania. Konieczne będzie wykonanie badań krwi oraz bezbolesnego badania USG tarczycy.

Przyczyny choroby Hashimoto

Badania nad etiopatogenezą Hashimoto wykazują, że choroba może być spowodowana poprzez łączne działanie czynników genetycznych oraz środowiskowych. Czynniki środowiskowe obejmują m.in. infekcje wirusowe, niedobór witamin i minerałów (w szczególności jodu), nadmierny stres oraz palenie tytoniu. 

Warto wspomnieć, że istnieje również wiele chorób, najczęściej także autoimmunologicznych, które mogą współtowarzyszyć Hashimoto, między innymi należą do nich cukrzyca typu 1, choroba Crohna, stwardnienie rozsiane czy zapalenie stawów.

Badacze skupiają się na identyfikowaniu konkretnych genów związanych z Hashimoto, aby lepiej zrozumieć jego etiologię i rozwijać nowe strategie terapeutyczne.

Jak leczyć Hashimoto?

Główną formą leczenia niedoczynności tarczycy jest suplementacja hormonów tarczycy w postaci lewotyroksyny (L-T4). Najpopularniejsze leki, które zawierają lewotyroksynę to Euthyrox i Letrox. Jest to syntetyczna forma hormonu tarczycy, która zastępuje naturalnie produkowane hormony. Aktualne badania sugerują, że optymalne dawkowanie lewotyroksyny powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, z uwzględnieniem jego masy ciała, wieku, płci i współistniejących schorzeń.

Ważne jest przyjmowanie odpowiedniej dawki hormonów tarczycy, dlatego leczenie jest monitorowane przez lekarza, który regularnie kontroluje poziom hormonów we krwi i dostosowuje dawkowanie w zależności od potrzeb pacjenta. Stosowanie zbyt niskich lub zbyt wysokich dawek lewotyroksyny może prowadzić do wystąpienia objawów niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Z tych powodów leki Euthyrox i Letrox są dostępne tylko na receptę.

Ponadto oprócz leczenia farmakologicznego ważne jest również unikanie czynników stresowych, zdrowe odżywianie i częsta aktywność fizyczna. W przypadku choroby Hashimoto zaleca się również regularne wykonywanie badań kontrolnych w celu monitorowania stanu tarczycy.

Nowe metody badania tarczycy

W ostatnich latach pojawiły się również nowe metody leczenia Hashimoto, takie jak immunomodulacja czy suplementacja witamin i minerałów. Badania sugerują, że niektóre witaminy, takie jak witamina D, selen, czy witaminy z grupy B, mogą wpływać na funkcjonowanie tarczycy i układu odpornościowego. Niewłaściwe poziomy tych substancji mogą przyczyniać się do nasilenia objawów Hashimoto. Jednakże, przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii suplementacyjnej, zawsze należy skonsultować się z lekarzem, aby ustalić odpowiednie dawki i uniknąć możliwych interakcji z innymi lekami.

Niedoczynność tarczycy — Hashimoto to poważna choroba wymagająca regularnej kontroli i leczenia. Najnowsze badania dostarczają nam coraz lepszego zrozumienia jej mechanizmów i wskazują na nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne. Pamiętaj, aby wszystkie niepokojące objawy zawsze konsultować z lekarzem i wykonywać regularnie profilaktyczne badania krwi. Do corocznego pakietu badań warto włączyć badanie poziomu TSH, które może pomóc zdiagnozować pierwsze nieprawidłowości w pracy tarczycy.