Testosteron to jeden z najważniejszych hormonów w organizmie człowieka, który występuje zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Jego niedobór może być bardzo groźny w szczególności dla mężczyzn, u których skutkuje nie tylko obniżonym popędem seksualnym i problemami z erekcją, ale i może przyczyniać się do wystąpienia mnóstwa różnego rodzaju chorób i dolegliwości takich jak: cukrzyca, osteoporoza czy zespół metaboliczny.

Czym jest testosteron?

Testosteron to męski hormon płciowy o charakterze sterydowym zaliczany do grupy androgenów. U mężczyzn jest produkowany przez komórki śródmiąższowe Leydiga w jądrach. Występuje także w niewielkich ilościach u kobiet, u których wytwarzany jest przez jajniki, łożysko i korę nadnerczy.

U mężczyzn testosteron pełni szczególnie istotną rolę, odpowiadając za odpowiedni poziom libido i umożliwiając podjęcie satysfakcjonującej aktywności seksualnej. Nie są to jednak jedyne zadania tego hormonu w organizmie: zapewnia on również odpowiednią siłę mięśniową, gęstość kości, zawartość tkanki tłuszczowej, a nawet poziom ciśnienia.

Niedobór testosteronu – objawy i skutki

Bardzo często mężczyźni nabierają podejrzeń, że mogą mieć zbyt niski poziom testosteronu, gdy zauważają u siebie problemy w sferze seksualnej: osłabienie libido i kłopoty z osiągnięciem i utrzymaniem wzwodu. Wśród objawów niskiego poziomu testosteronu wymienia się również ciągłe uczucie zmęczenia, spadek siły i masy mięśniowej, problemy z koncentracją i bezsennością, a także uderzenia gorąca.

Następnymi skutkami nieleczonego niedoboru testosteronu mogą być: zmniejszenie rozmiaru jąder, redukcja owłosienia na ciele, ogólne pogorszenie kondycji fizycznej, spadek gęstości kości. Może to prowadzić do wielu poważnych chorób, takich jak niepłodność, cukrzyca typu 2, osteoporoza, czy zespół metaboliczny.

Jaki poziom testosteronu u mężczyzn jest prawidłowy?

W przypadku, gdy zauważysz u siebie niektóre z objawów obniżonego poziomu testosteronu, warto zbadać jego poziom. W tym wypadku wykonuje się specjalistyczne badania zlecone przez urologa takie jak oznaczenie stężenia całkowitego testosteronu, a także morfologię krwi i badania glikemii i poziomu lipidów.

Należy pamiętać o tym, że najwyższy poziom testosteronu u mężczyzn występuje między 20 a 35 rokiem życia, następnie systematycznie spada. Po czterdziestym roku życia ma miejsce wyraźne zmniejszenie aktywności komórek Leydinga, co skutkuje stopniową coraz mniejszą produkcją hormonu. U mężczyzn po 80 roku życia obserwuje się naturalny spadek poziomu testosteronu aż o 50%.

Od czego zależy właściwy poziom testosteronu w organizmie?

Warto mieć świadomość, że o właściwym poziomie testosteronu u mężczyzn decyduje nie tylko wiek, ale i styl życia. Tempo spadku może przyspieszać brak aktywności fizycznej, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, a także niewłaściwa dieta. Badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles określili, że szczególnie korzystne może być wybieranie posiłków bogatych w zdrowe, nienasycone kwasy tłuszczowe. Kolejnym aspektem, który może negatywnie odbijać się na poziomie testosteronu, jest brak snu i długotrwałe przemęczenie.

Niedobór testosteronu – leczenie

W sytuacji, gdy zmiana stylu życia nie pomaga, jedynym rozwiązaniem pozostaje leczenie przy pomocy preparatów hormonalnych zawierających testosteron, które pozwalają skutecznie podwyższyć jego poziom w organizmie. Ich stosowanie może przyczynić się do znaczącej poprawy sprawności seksualnej, a także zahamować negatywne skutki niedoborów: utratę gęstości kości, gorszy metabolizm czy ogólny spadek sprawności fizycznej.

Na rynku dostępne są różne preparaty, które różnią się składem (niektóre z nich zamiast testosteronu zawierają substancje o podobnym profilu lub wpływie na wytwarzanie testosteronu, takie jak: hCG, FSH czy GNRH), sposobem działania czy metodą podania. W każdym wypadku ich stosowanie powinno być zawsze dokładnie ustalone z lekarzem. W przypadku bardzo wielu preparatów istnieją różnego rodzaju przeciwwskazania, mogą także wystąpić skutki uboczne – szczególna ostrożność zalecana jest mężczyznom, którzy chcieliby zostać ojcami – terapia hormonalna w niektórych wypadkach może prowadzić do niepłodności.

Źródła:

• „Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia męskiego hipogonadyzmu” – G.R. Dohle, S. Arver, C. Bettocchi, T.H. Jones, S. Kliesch, M. Punab. Tłumaczenie i przygotowanie wersji polskiej: Ł. Wojnar, E. Oszukowska, J. Słowikowska-Hilczer
• „Zespół niedoboru testosteronu u mężczyzn w starszym wieku” – M. Rabijewski, W. Zgliczyński