Prostata, nazywana również gruczołem krokowym lub sterczem, to niewielki, lecz niezwykle istotny element męskiego układu moczowo-płciowego. Mimo niedużych rozmiarów, jej rola w funkcjonowaniu organizmu jest spora, co sprawia, że zdrowie prostaty ma duże znaczenie dla każdego mężczyzny, szczególnie po 40. roku życia. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu, czym jest prostata, za co odpowiada oraz dlaczego warto poświęcić jej uwagę w kontekście profilaktyki zdrowotnej.

Prostata — jakie są jej funkcje?

Prostata jest jednym z gruczołów dokrewnych — pełni kilka kluczowych funkcji, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego mężczyzny. Przede wszystkim, gruczoł ten odpowiada za produkcję płynu sterczowego, stanowiącego około 30% objętości nasienia. Płyn ten zawiera enzymy, białka oraz minerały, które nie tylko odżywiają plemniki, ale także chronią je przed kwaśnym środowiskiem dróg rodnych kobiety, zwiększając tym samym szanse na skuteczne zapłodnienie. Kolejną ważną funkcją prostaty jest udział w mechanizmie ejakulacji — dzięki skurczom mięśni gładkich prostaty, płyn nasienny jest wypychany do cewki moczowej, co umożliwia jego wydostanie się na zewnątrz organizmu. 

Ponadto prostata wpływa na kontrolę przepływu moczu, gdyż otacza początkowy odcinek cewki moczowej, co sprawia, że jej przerost może prowadzić do problemów z oddawaniem moczu. Wszystkie te funkcje sprawiają, że prostata jest istotnym elementem w procesie rozrodu oraz w utrzymaniu zdrowia układu moczowo-płciowego u mężczyzn.

Najczęstsze choroby gruczołu krokowego

Choroby gruczołu krokowego są częstym problemem zdrowotnym, szczególnie wśród mężczyzn po 50. roku życia. Jednym z najczęściej występujących schorzeń jest łagodny przerost prostaty (BPH), który polega na powiększeniu gruczołu, co może prowadzić do ucisku na cewkę moczową i pojawieniu się problemów z oddawaniem moczu. Objawy obejmują częste oddawanie moczu, szczególnie w nocy, trudności w rozpoczęciu mikcji oraz uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. 

Kolejną poważną chorobą jest rak prostaty, który jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn. Rak ten rozwija się powoli i przez długi czas jest wyleczalny i nie przerzutuje. Wczesne stadium raka często przebiega bezobjawowo, dlatego regularne badania profilaktyczne są kluczowe dla wczesnego wykrycia i skutecznego leczenia tego nowotworu. 

Innym problemem zdrowotnym jest zapalenie prostaty, które może mieć charakter ostry lub przewlekły. Objawia się bólem w okolicy krocza, trudnościami w oddawaniu moczu oraz ogólnym złym samopoczuciem. Profilaktyka oraz regularne kontrole urologiczne odgrywają istotną rolę w zapobieganiu i wczesnym wykrywaniu chorób prostaty, co zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Badanie prostaty z krwi i przez odbyt

Badania funkcjonowania prostaty jest kluczowym elementem profilaktyki zdrowotnej u mężczyzn, zwłaszcza po 50. roku życia. Jednym z najważniejszych badań jest oznaczenie poziomu PSA (antygen specyficzny dla prostaty) we krwi, który pozwala na wczesne wykrycie zmian nowotworowych lub stanów zapalnych prostaty. Podwyższony poziom PSA może sugerować rozwój raka prostaty, ale również występować w przypadku łagodnego przerostu gruczołu czy infekcji. Badanie PSA jest szybkie i nieinwazyjne, dlatego zaleca się jego regularne wykonywanie, szczególnie u mężczyzn z grupy podwyższonego ryzyka. 

Drugim ważnym badaniem jest badanie per rectum (DRE), czyli badanie prostaty palcem przez odbyt, które pozwala lekarzowi na ocenę wielkości, kształtu i konsystencji gruczołu krokowego. Choć może być nieco krępujące, badanie DRE jest bardzo ważnym narzędziem diagnostycznym, umożliwiającym wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w strukturze prostaty, które mogą wskazywać na nowotwór lub inne schorzenia. Regularne wykonywanie tych badań jest kluczowe dla wczesnego wykrywania chorób prostaty i zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Kampania Movember

Movember, znany również jako „Wąsopad”, to międzynarodowa kampania społeczna mająca na celu zwiększenie świadomości na temat zdrowia mężczyzn, a w szczególności profilaktyki raka prostaty i jąder. Każdego roku w listopadzie mężczyźni na całym świecie zapuszczają wąsy, aby zwrócić uwagę na problemy zdrowotne, które często są ignorowane lub lekceważone. W Polsce kampania Movember zyskuje coraz większą popularność, angażując zarówno celebrytów, jak i zwykłych obywateli, którzy chcą promować profilaktykę i regularne badania. Inicjatywy takie jak Movember są niezwykle ważne, ponieważ przełamują tabu związane z chorobami prostaty oraz przypominają mężczyznom o konieczności dbania o swoje zdrowie, w tym regularnego wykonywania badań profilaktycznych. Kampania nie tylko zachęca do zapuszczania wąsów, ale także do działania, w tym zbierania funduszy na wsparcie organizacji zajmujących się zdrowiem mężczyzn.

Instrukcja samobadania jąder

• Badanie najlepiej wykonywać raz w miesiącu, po ciepłej kąpieli lub prysznicu.
• Każde jądro należy delikatnie obmacać, zwracając uwagę na ewentualne zgrubienia lub guzki.
• Sprawdź, czy jądra są gładkie, bezbolesne i mają regularny kształt.
• W razie wykrycia nieprawidłowości, skontaktuj się z lekarzem.