Podczas wypoczynku na świeżym powietrzu w czasie lata nietrudno o ukąszenia owadów. Osy i pszczoły często pojawiają się w pobliżu jedzenia i słodkich deserów, z kolei szerszenie zakładają gniazda nieopodal miejsc zamieszkiwanych przez ludzi. Użądlenia każdego z tych owadów są wyjątkowo bolesne, a w niektórych przypadkach bardzo niebezpieczne dla życia i zdrowia. Jak poradzić sobie z ukąszeniami owadów błonkoskrzydłych? Po jakie preparaty z apteki sięgnąć? O jakie substancje czynne wzbogacić domową apteczkę ?

Maści i żele na ukąszenia owadów

Najpopularniejszym środkiem na ukąszenia owadów są stosowane punktowo maści i żele,  w celu złagodzenia obrzęku, bólu i zaczerwienienia. W ich śladzie znajdują się substancje hamujące działanie histaminy, czyli związku, który odpowiada za objawy alergii, w tym tej po użądleniu — na przykład swędzenie, obrzęk, zaczerwienienie. Prócz substancji o działaniu antyhistaminowym  maści i żele na ukąszenia owadów zawierają:

• wyciąg z korzenia tarczycy bajkalskiej — zmniejsza obrzęk i zapobiega swędzeniu, a także niweluje podrażnienia,
• żel aloesowy — łagodzi obrzęk i zaczerwienienie,
• arnika górska — zwęża naczynia krwionośne i zapobiega rozprzestrzenianiu się jadu owadów,
• mentol — przynosi ulgę w bólu i chłodzi obrzękniętą skórę.

Zamiast maści na ukąszenia można użyć kwaśnej wody w żelu, która zawiera mentol i octowinian glinu. Przynosi doraźną ulgę i przeciwdziała pojawianiu się silnego obrzęku. Można stosować ją wyłącznie zewnętrznie na skórę. W żadnym wypadku nie wolno używać jej do płukania ust po użądleniu w język lub gardło!

Co na ból po użądleniu?

Ból po użądleniu owada można złagodzić lekami przeciwbólowymi bez recepty. Mogą to być zarówno tabletki zawierające paracetamol, jak i ibuprofen. Ich zastosowanie łagodzi dolegliwości bólowe po upływie około 30 minut. 

Szybciej działają maści z lidokainą. Lidokaina przynosi ulgę już po kilku minutach od zastosowania. Znieczula skórę od zewnątrz, dlatego można zastosować ją w połączeniu z lekami doustnymi bez recepty. Maści z lidokainą zawierają dodatkowe substancje czynne, odpowiedzialne za zmniejszenie wysięku i obrzęku. Dzięki nim ugryzienie szybciej się goi, a tkliwość w miejscu ukąszenia staje się mniej dokuczliwa. 

Ugryzione miejsce można obłożyć kompresem chłodzącym, który sprawdza się lepiej od lodu. Ból zmniejszają również substancje o działaniu przeciwzapalnym, np. kwas acetylosalicylowy.

Jak przeciwdziałać objawom alergii po użądleniu?

Jeśli po użądleniu przez owady błonkoskrzydłe doszło do pojawienia się objawów alergii, rodzaj zastosowanych preparatów powinno się dostosować do nasilenia reakcji uczuleniowej. Miejscowy obrzęk i świąd łagodzi się przede wszystkim za pomocą maści, żelów oraz okładów. Ulgę od powyższych objawów przynoszą preparaty z hydrokortyzonem, który stosuje się miejscowo na zmieniony fragment skóry. Następnie powinno się sięgnąć po preparaty oddziałujące na cały organizm.

Działanie kojące może wykazywać też wapno, które ogranicza świąd i zmniejsza opuchliznę. Wapno można przyjmować w formie syropu lub tabletek musujących do rozpuszczania w wodzie. Tabletki na alergię dostępne bez recepty zawierają z kolei: cetyryzynę, desloratadynę, loratadynę, lewocetyryzynę lub feksofenadynę. Jeśli stężenie substancji czynnej w lekach bez recepty nie wystarcza do ograniczenia objawów alergii, należy skonsultować się z lekarzem POZ lub skorzystać z pilnej pomocy medycznej na SOR. 

Niebezpieczne użądlenia — kiedy pilnie skorzystać z pomocy medycznej?

Pilna pomoc jest konieczna, gdy po ugryzieniu pojawiają się objawy takie jak:

• spadek ciśnienia krwi,
• uogólniony obrzęk,
• wysypka na całym ciele,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• trudności z oddychaniem,
• zaburzenia świadomości.

Pilna pomoc medyczna w przypadku ugryzienia osy, pszczoły, trzmiela lub szerszenia jest wymagana w dwóch przypadkach. Przede wszystkim potrzebują jej osoby silnie uczulone na jad owadów błonkoskrzydłych. Bez podania leków może dojść u nich do wstrząsu anafilaktycznego, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Zagrożenie życia może pojawić się również, gdy ukąszenie znajduje się w pobliżu szyi i głowy. Ukąszenie w język, gardło lub szyję prowadzi do opuchlizny górnych dróg oddechowych i grozi uduszeniem. W związku z tym, w przypadku użądlenia w tych miejscach i w okolicach innych błon śluzowych, należy niezwłocznie udać się do lekarza lub wezwać pomoc.