Nadciśnienie tętnicze to jedna z chorób cywilizacyjnych o poważnych konsekwencjach. Mówimy o nim, kiedy wartość trwale podniesionego ciśnienia tętniczego wynosi 140/90 mmHg lub więcej. Niestety, bardzo często przebiega bezobjawowo, co utrudnia wczesną diagnostykę. To prowadzi do bardzo niebezpiecznych schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Jakie są przyczyny nadciśnienia tętniczego? Czy można łatwo rozpoznać to schorzenie? Jak wygląda leczenie i profilaktyka? Wyjaśniamy!

Nadciśnienie tętnicze — jakie są jego przyczyny?

U zdecydowanej większości chorych, nadciśnienie tętnicze ma charakter pierwotny. Tak zwane nadciśnienie samoistne dotyka ok. 95 % chorych. Jako przyczyny jego wystąpienia wskazuje się:

• stres,
• nadwagę,
• nadmierne spożycie soli,
• czynniki genetyczne.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku nadciśnienia powstałego na skutek wtórnych przyczyn, wśród których można wymienić:

• nadczynność tarczycy,
• przyjmowanie niektórych leków, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, doustne leki antykoncepcyjne,
• choroby nerek,
• zespół Conna,
• zespół Cushinga.

Rozpoznanie przyczyny pozwala zniwelować źródło choroby, a to skutkuje unormowaniem stanu pacjenta, który nie musi dłużej przyjmować leków na nadciśnienie.

Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?

Ogromną trudność w rozpoznaniu nadciśnienia tętniczego stanowi fakt, że może ono nie dawać specyficznych objawów. Chory nie odczuwa bólu, który motywuje go do odwiedzenia lekarza. Szacuje się, że nawet 1/3 chorych może nie wiedzieć, że jest dotknięta problemem. Objawy, które powinny obudzić naszą czujność, związane są z pogorszeniem jakości życia. Są to:

• kołatanie serca,
• bóle i zawroty głowy,
• zaburzenia snu,
• duszność spowodowana wysiłkiem,
• uderzenia gorąca, efekt zaczerwienienia twarzy,
• dodatkowo: ogólne osłabienie, obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej.

Mimo potencjalnych trudności z rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego, jak najszybsza diagnostyka jest niezwykle istotna. Skutkiem braku leczenia może być rozwój choroby niedokrwiennej serca, która prowadzi do zawału mięśnia sercowego. Następstwem nadciśnienia tętniczego może być również wystąpienie udaru mózgu lub rozwoju migotania przedsionków.

Kiedy udać się do lekarza?

Regularne badania profilaktyczne są kluczowe dla wczesnego rozpoznania i dają możliwość leczenia nadciśnienia tętniczego przed wystąpieniem destrukcyjnych zmian w organizmie. Rutynowe mierzenie ciśnienia tętniczego powinno dotyczyć wszystkich osób powyżej 18. roku życia podczas okresowych wizyt lekarskich, a po 40. roku życia także samodzielnie w domu.

Poza profilaktyką, rozpoznanie u siebie objawów wskazujących na możliwe występowanie nadciśnienia tętniczego, powinno skutkować wizytą u lekarza. I to jak najszybciej! W tym przypadku sprawdza się doskonale znana reguła – wczesne wykrycie schorzenia daje pacjentowi szansę na jego wyleczenie lub opanowanie w sposób pozwalający na prowadzenie normalnego życia.

Jak zapobiegać, a jak leczyć?

Zapobiec powstaniu choroby można stosując się do zasad zdrowego trybu życia. Należy kontrolować masę ciała i nie dopuścić do powstania nadwagi. Można to w łatwy sposób osiągnąć, stosując zbilansowaną dietę i poprzez zwiększenie aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności, takiej jak spacery, pływanie, jazda na rowerze. Istotna jest również rezygnacja z używek (papierosy i alkohol). Należy również ograniczyć spożycie soli, którą można zastąpić innymi przyprawami.

Jeśli dojdzie do rozpoznania nadciśnienia tętniczego, profilaktyka nie będzie już wystarczająca. U zdecydowanej większości chorych, postępowanie pozafarmakologiczne musi zostać rozszerzone o przyjmowanie leków obniżających ciśnienie krwi. Preparat farmakologiczny jest dobierany przez lekarza na podstawie stopnia zaawansowania choroby oraz wielu innych czynników osobniczych. Przyjmowanie leków wymaga zawsze okresowej kontroli, a w miarę potrzeby — korekty lekarskiej. Najczęściej stosuje się leki należące do pięciu głównych grup:

• antagoniści receptora angiotensyny,
• inhibitory konwertazy angiotensyny
• leki moczopędne – diuretyki tiazydowe,
• beta-blokery,
• blokery kanałów wapniowych.

Nadciśnienie tętnicze może dotykać nawet 30% populacji społeczeństwa, głównie mężczyzn. Ze względu na trudności w rozpoznaniu choroby wymagane jest przechodzenie regularnych badań profilaktycznych. Zdrowy i higieniczny styl życia pozwalają zapobiec lub w dużym stopniu zatrzymać rozwój wielu chorób, w tym nadciśnienia tętniczego. Jeśli jednak przyjmowanie leków stanie się koniecznością, należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza.