Depresja to jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych dotykających młodzież na całym świecie. Obejmuje nie tylko niepokój i smutek, ale także wpływa na zdolność funkcjonowania w codziennym życiu. Depresja może być spowodowana predyspozycjami genetycznymi lub zaburzeniami poziomu neuroprzekaźników, ale może być również wynikiem przeciążenia psychicznego lub trudnych sytuacji w szkole czy w domu.

Depresja u młodzieży — jak rozpoznać objawy i jak pomóc?

Według badania, które zostało przeprowadzone przez UNICEF i Instytut Gallupa w 21 krajach świata, średnio jeden na pięciu ankietowanych w przedziale wiekowym od 15 do 24 lat oznajmił, że odczuwa często stan przygnębienia lub nie jest zainteresowany żadną aktywnością.

Współczesna wiedza na temat depresji u młodzieży wskazuje na szerokie spektrum objawów, które mogą towarzyszyć temu stanowi. Niska samoocena, utrata zainteresowań, zaburzenia snu, zmiany w apetycie i trudności w koncentracji to tylko niektóre z nich. Ważne jest, aby ich nie bagatelizować i nie przypisywać ich jedynie normalnemu dojrzewaniu czy okresowym wahaniom nastroju.

Jak rozpoznać depresję u młodzieży?

Ważne jest, aby rodzice, nauczyciele i opiekunowie byli świadomi potencjalnych sygnałów alarmowych. Oto kilka wskazówek, jak rozpoznać depresję u młodzieży:

• Obserwuj zmiany w zachowaniu — jeśli młody człowiek nagle staje się smutny, wycofany, irytujący lub agresywny, może to być sygnał, że cierpi na depresję.
• Zwróć uwagę na zmiany w życiu codziennym — niechęć do nauki, utrata zainteresowania aktywnościami pozaszkolnymi, jak również brak chęci do utrzymywania relacji z przyjaciółmi mogą wskazywać na obecność depresji.
• Skup się na fizycznych objawach — problemy ze snem, zmiany w apetycie, skargi na bóle głowy, brzucha lub inne dolegliwości fizyczne bez wyraźnej przyczyny mogą być związane z depresją.

Rozpoznanie depresji u młodzieży wymaga wnikliwej obserwacji i rozmowy z chorą osobą, ale również ze środowiskiem, w którym się znajduje. Często to bliscy, nauczyciele czy koledzy są w stanie dostrzec zmiany w zachowaniu i nastroju, które mogą świadczyć o depresji. Dlatego ważne jest, abyśmy wzajemnie się wspierali i komunikowali, nie ignorując niepokojących sygnałów.

Jak pomóc młodzieży cierpiącej na depresję?

Pomoc dla młodzieży z depresją jest niezwykle istotna i może znacznie wpłynąć na poprawę ich zdrowia psychicznego. Oto kilka sposobów, jak można udzielić wsparcia:

• jeżeli zauważysz jakiekolwiek niepokojące sygnały w zachowaniu swojego dziecka, nie wahaj się zadzwonić na bezpłatną infolinię Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w Sprawie Bezpieczeństwa Dzieci 800 100 100,
• jeśli podejrzewasz, że młody człowiek cierpi na depresję, skonsultuj się z lekarzem. Sytuacją, w której bezzwłocznie i absolutnie należy skorzystać z pomocy lekarza psychiatry, jest usiłowanie próby samobójczej i wyrażenie groźby popełnienia samobójstwa,
• zachęcaj swoje dziecko do aktywności fizycznej i pielęgnowania relacji społecznych z rówieśnikami, 
• zapewnij dziecku wsparcie emocjonalne i bądź dobrym słuchaczem. Nie bagatelizuj problemów i bądź gotowy do pomocy poprzez okazywanie zainteresowania.

Jak leczyć depresję u dzieci i młodzieży?

Jeżeli zaobserwujemy charakterystyczne dla depresji objawy utrzymujące się dłużej niż dwa tygodnie, należy wybrać się z dzieckiem do lekarza. Jeśli podstawowe badania nie wykażą żadnych innych chorób mogących powodować zaistniałe objawy, specjalista skieruje dziecko na konsultację psychologiczną bądź psychiatryczną, a ostatecznie może zostać podjęta próba terapii poznawczo – behawioralnej, interpersonalnej lub rodzinnej.

W cięższych przypadkach kiedy psychoterapia nie daje oczekiwanego efektu lekarz może wdrożyć leczenie farmakologiczne lekami antydepresyjnymi. W przypadku młodzieży najczęściej stosuje się leki z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), takie jak escitalopram, fluoksetyna czy paroksetyna. Leczenie farmakologiczne i psychoterapia powinny się uzupełniać, a więc stosowanie jednego absolutnie nie jest przeciwwskazaniem do drugiego.

Źródła:

1. Radziwiłłowicz, W. (2010). Depresja u dzieci i młodzieży. Oficyna Wydawnicza Impuls.
2. Raport „The State of the World’s Children 2021; On My Mind: promoting, protecting and caring for children’s mental health”
3. Kołodziejek, M. (2008). Depresja u dzieci i młodzieży: podstawy teoretyczne, psychoterapia poznawczo-behawioralna. Psychoterapia