Prostata, znana również jako gruczoł krokowy, to narząd, który często staje się źródłem problemów zdrowotnych u mężczyzn w starszym wieku. Zmiany w prostacie, takie jak łagodny rozrost gruczołu, są powszechne i dotykają ponad 50% mężczyzn po 60. roku życia. Te zmiany polegają na zwiększeniu liczby komórek gruczołowych prostaty, co może prowadzić do ucisku na cewkę moczową. Skutkiem tego są trudności z oddawaniem moczu, co może znacząco wpływać na jakość życia.

Najczęstsze problemy z prostatą

Najczęstsze problemy z prostatą to temat, który dotyka wielu mężczyzn, zwłaszcza w późniejszym etapie życia. Prostata, niewielki gruczoł znajdujący się pod pęcherzem moczowym, odgrywa kluczową rolę w męskim układzie rozrodczym. Jednak z wiekiem może stać się źródłem różnych problemów zdrowotnych. Dwa z najczęściej występujących problemów to łagodny rozrost prostaty (BPH, Benign Prostatic Hyperplasia) oraz zapalenie prostaty (prostatitis).

Rozrost prostaty – co to jest i jakie są objawy?

Rozrost prostaty to stan, w którym gruczoł krokowy, który jest częścią męskiego układu moczowo-płciowego, zwiększa swoją objętość. Prostata umiejscowiona jest pod pęcherzem moczowym, otaczającym cewkę moczową. W miarę starzenia się mężczyzny, gruczoł ten może stopniowo się powiększać.

Objawy przyrostu prostaty mogą obejmować:

• problemy z kontrolowaniem oddawania moczu;
• nieprzyjemnie uczucie nie do końca opróżnionego pęcherza po oddaniu moczu;
• zwiększona częstotliwość mikcji, czyli częstszych wizyt w toalecie, która nasila się szczególnie w nocy;
• trudności w rozpoczęciu oddawania moczu,
• osłabienie strumienia moczu.

W przypadku, gdy objawy są uciążliwe, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, to kluczowe w monitorowaniu prostaty.

Zapalenie prostaty – formy i objawy

Istnieją różne formy zapalenia prostaty, z których każda może wywoływać specyficzne objawy i wymagać różnych metod leczenia.

Bakteriologiczne zapalenie prostaty

Bakteriologiczne zapalenie prostaty, znane również jako bakteryjne zapalenie prostaty, jest stanem zapalnym gruczołu krokowego spowodowanym przez infekcję bakteryjną. Infekcja ta zazwyczaj wynika z przedostania się bakterii do prostaty, co może mieć miejsce poprzez cewkę moczową. W zależności od przebiegu choroby, bakteriologiczne zapalenie prostaty może przyjąć formę ostrego lub przewlekłego zapalenia.

Ostra forma zapalenia prostaty

• Charakteryzuje się nagłym początkiem i intensywnymi objawami.
• Objawy mogą obejmować silny ból w okolicy krocza, dolnej części pleców oraz w okolicach genitaliów.
• Często towarzyszą im trudności z oddawaniem moczu, takie jak pieczenie, częste parcie na pęcherz, a także dyskomfort lub ból podczas oddawania moczu.
• Gorączka, dreszcze i ogólne złe samopoczucie są również typowe dla ostrej fazy zapalenia.
• Wymaga natychmiastowej interwencji medycznej i zazwyczaj leczenia antybiotykami.

Przewlekła forma zapalenia prostaty

• Rozwija się powoli i może trwać przez wiele miesięcy.
• Objawy są zazwyczaj mniej intensywne niż w ostrej formie, ale są bardziej uporczywe.
• Może obejmować łagodny dyskomfort w okolicy krocza, problemy z oddawaniem moczu, a także uczucie ciągłego zmęczenia i dyskomfortu.
• Przewlekłe zapalenie prostaty może być trudniejsze do leczenia i często wymaga długotrwałej terapii antybiotykowej.

W obu przypadkach diagnoza bakteriologicznego zapalenia prostaty opiera się na badaniach klinicznych, w tym badaniu moczu, badaniu krwi oraz badaniach obrazowych. Ważne jest, aby mężczyźni zauważający jakiekolwiek objawy niezwłocznie skonsultowali się z lekarzem, ponieważ wczesna diagnoza i leczenie mogą zapobiec poważniejszym komplikacjom, takim jak zakażenie krwi (sepsa) czy tworzenie się ropni w prostacie. Regularne kontrole urologiczne są również zalecane jako część profilaktyki zdrowotnej.

Zapalenie prostaty bezobjawowe

W tym przypadku nie występują żadne odczuwalne objawy, zmiany można zaobserwować jedynie poddając się badaniom,  gdzie zostanie wykazany np. podwyższony poziom białka w moczu. Najczęściej jest diagnozowane przypadkowo podczas badań diagnostycznych lub rutynowych kontroli urologicznych. Dlatego tak ważne są regularne badania, takie jak badanie krwi (w tym PSA, czyli antygenu swoistego dla prostaty, który może wskazywać na problemy z prostatą), badanie moczu (umożliwiające wykrycie nieprawidłowości, takich jak obecność białka czy krwi), a także badanie per rectum, które pozwala lekarzowi na ocenę wielkości, kształtu i konsystencji prostaty. Regularne wizyty u urologa są również zalecane, szczególnie dla mężczyzn po 50. roku życia lub wcześniej, jeśli w rodzinie występowały przypadki chorób prostaty. Te badania pozwalają na wczesne wykrycie problemów i podjęcie odpowiednich działań leczniczych

Przewlekłe zapalenie miednicy mniejszej

Dotyczy obszaru miednicy mniejszej, w tym prostaty i pęcherza moczowego. Objawy obejmują: ból i dyskomfort w okolicy krocza, problemy z mikcją oraz bóle podczas ejakulacji. Może mieć charakter przewlekły i wpływać na codzienne funkcjonowanie.

Zapalenie prostaty może być wynikiem różnych czynników. Leczenie zazwyczaj obejmuje antybiotyki, a także leczenie objawowe mające na celu złagodzenie dyskomfortu i poprawę jakości życia pacjenta.

Diagnostyka chorób prostaty

Diagnostyka i leczenie prostaty to kluczowe aspekty w zarządzaniu zdrowiem mężczyzn, zwłaszcza tych w średnim i starszym wieku. W diagnostyce chorób prostaty, w tym raka prostaty, łagodnego rozrostu prostaty (BPH) oraz zapalenia prostaty, istotną rolę odgrywa pomiar stężenia enzymu PSA (antygenu swoistego dla prostaty) we krwi. Stężenie PSA często wzrasta wraz z wiekiem, a jego podwyższone wartości mogą wskazywać na obecność choroby prostaty.

Badanie PSA

Regularne badanie poziomu PSA jest zalecane dla mężczyzn powyżej 50. roku życia, a w przypadku osób z wyższym ryzykiem (np. z historią rodzinną raka prostaty) nawet wcześniej. Wysokie stężenie PSA może wskazywać na raka prostaty, ale także na inne stany, takie jak BPH czy zapalenie prostaty.

Badanie Per Rectum (DRE)

Badanie palpacyjne prostaty przez odbytnicę pozwala lekarzowi ocenić rozmiar, kształt i konsystencję prostaty.

Dodatkowe badania

W zależności od wyników PSA i DRE lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak biopsja prostaty, rezonans magnetyczny (MRI) czy ultrasonografia transrektalna (TRUS), aby dokładniej ocenić stan prostaty.

Leczenie chorób prostaty

Regularne badania i wczesna diagnoza są kluczowe w efektywnym leczeniu chorób prostaty. Mężczyźni powinni być świadomi symptomów i regularnie konsultować się z lekarzem, aby monitorować stan zdrowia prostaty. Jeżeli chodzi o leczenie, najczęściej odbywa się na dwa sposoby – farmakologicznie i chirurgicznie.

Leczenie farmakologiczne

Jest skuteczne w początkowym oraz średniozaawansowanym stadium choroby. Wymaga dokładnej oceny i diagnozy ze strony lekarza, który uwzględniając rodzaj schorzenia, ogólny stan zdrowia pacjenta, a także ewentualne interakcje z innymi lekami, wypisze odpowiednie lekarstwa. Trzeba mieć jednak na uwadze, że czasem organizm może przyzwyczaić się do podawanych leków, a wówczas przestają one działać i pozostaje wykonanie chirurgicznego zabiegu.

Leczenie chirurgiczne

Stosuje się je, gdy dochodzi do zaawansowanego stadium lub gdy leki już nie działają. W przypadku wykrycia nowotworu złośliwego, urolodzy wykonują całkowite usunięcie prostaty. W innym przypadku zazwyczaj dochodzi jedynie do częściowego usunięcia. 

Profilaktyka i stosowane leki

Jeśli chodzi o profilaktykę, to niestety nie ma obecnie skutecznych sposobów zapobiegania chorobom prostaty. Wciąż najskuteczniejsze jest udanie się do lekarza, gdy zobaczy się pierwsze, nawet drobne niepokojące objawy. Wówczas lekarz po zbadaniu dobierze najskuteczniejsze metody leczenia. Najczęściej jest to przypisanie leków. W przypadku leczenia prostaty stosuje się leki z dwóch grup:

alfablokerów :

• tamsulosyna,
• terazosyna,
• silodosina,
• doxazosyna,
• terazosyna.

Mają głównie działanie rozkurczające mięśni gładkich podścieliska gruczołu krokowego i szyi pęcherza moczowego.

Inhibitorów enzymu 5-alfareduktazy:

• finasterydu,
• dutasterydu.

Biorą udział w przekształcaniu testosteronu do bardziej aktywnej formy, która odpowiada za powiększenie prostaty i rozwój BPH.

Problemy z prostatą to poważny problem, szczególnie gdy zostaną zlekceważone. Nie należy lekceważyć żadnych objawów i zwlekać z wizytą u lekarza, bo, jak każdą inną chorobę, najlepiej leczyć je we wczesnym stadium.